Terk Edilme Korkusu

Terk edilme korkusu psikolojik danışma ve psikoterapi gerektirebilen sorunlardan olup, son zamanlarda sıklıkla karşımıza çıkmaktadır.

Bazı insanlar sevdiklerinin, eşlerinin ya da yakın arkadaşlarının onları terk edeceği ya da onlara bir şey olacağı düşüncesiyle yoğun kaygı yaşar. Sevdiklerine ulaşamadıkları en küçük zaman diliminde bile bu korkularının gerçek olduğu kanısına varır. Güven, sağlıklı ilişkilerin temel yapıtaşıdır. Özellikle çocukluk döneminde ebeveynleriyle güvenli bağlanma kuramamış bireylerde terk edilme korkusu görülür. Bireyin sevdikleri kişi tarafından terk edilme düşüncesine karşı geliştirdiği yoğun korku ve kaygıya “terk edilme korkusu” denir.

Kişi sürekli ilişkide “ya terk edilirsem” korkusuyla mücadele ediyorsa burada kaybetme korkusu hakimdir. Bu durum ilişkide her iki tarafı negatif yönde etkiler. En küçük bir problem dahi çözülemez hale gelir ve büyür. Kaybetme korkusu yaşayan birey yaşanan her olumsuz durumda ilişkinin biteceği ihtimaline odaklanır. Kaygılı, şüpheci, kıskanç, kontrolcü olmak ve aşırı sahiplenmek gibi davranışlar sergileyeceğinden ilişkinin temeli sarsılır. Aksi halde ilişki iyi gidiyor olsa bile, karşısındakinin sevgisinden emin olamaz. Bu durum zihninde olumsuz düşüncelere neden olur ve ilişkiyi olumsuz etkilemeye devam eder. Kendisinin her an terk edileceğini düşünmek yoğun kaygı yaşamasına neden olur. Bu korkular kişinin başkalarına güvenememesine, ilişkilerde kendini değerli hissedememesine ve yakınlık kuramamasına yol açar.

Her bireyde terk edilme korkusu farklı nedenlerle ortaya çıkmakla beraber, çocukluk döneminde yaşanan kayıplar bireyin bu duyguyu yoğun yaşamasına zemin oluşturmaktadır. Özellikle bir yakınını kaybetmek, boşanmak, ilgisiz ebeveynlere sahip olmak ve taşınma sonucu bağlı olduğu arkadaşlarından uzaklaşmak gibi duygusal ve fiziksel olarak yetersiz bırakılmak, terk edilme duygusuna neden olur.

Erken çocukluk döneminde yaşanılan bu tecrübeler bireyin yetişkinlik dönemindeki ilişkilerini negatif etkiler. Özellikle duygusal ihmal, terk edilmenin farklı bir boyutudur. Burada fiziksel olarak bir ebeveyn olmasına rağmen duygusal anlamda çocuk terk edilmiştir. Duygusal ihtiyaçları yeterince karşılanamamış çocuklar, yetişkinlik döneminde ruhsal sağlık açısından ona temel sağlayacak en önemli iki duygu olan sevgi ve güvenden mahrum büyümüştür.

Bu nedenle duygularını tanımakta, yönetmekte ve ifade etmekte yetersiz olan bir yetişkin, kurduğu ilişkilerde de terk edilme korkusu yaşamaktadır. İlişkilerde terk edilmekten korktuğu için karşı tarafın üzerine çok fazla düşmek, sık sık partner değiştirmek, ilişkilerde güven sorunu yaşamak, partnerine ya da çevresindeki arkadaşlara çok bağlanmak ve aşırı kıskanmak, karşı tarafı memnun edebilmek için çok çaba harcamak ve sağlıksız ilişkileri devam ettirmeye çalışmak bu korkuyu yaşayan bireylerin gösterdiği davranışlardan birkaçıdır.

Romantik partner seçiminde ise, terk etme olasılığı yüksek olan kişileri seçme eğilimindedir. Güven vermeyen ve terk etme kapasitesi yüksek olan kişiyi bulup hayatının merkezine koyar. Hatta çoğu zaman çevrenizde bu tip ilişkilere rastladıysanız bu adam/kadın nasıl olmuş da birbirlerini bulmuş gibi yorumlar yaptığınız olmuştur.
Terk edilme korkusunu yoğun yaşayan kişiler yüzeysel ilişkiler kurmayı tercih etmektir. Yüzeysel ilişkiler kurarak ilişkide karşı tarafın onu terk etme ihtimalini ortadan kaldırmak ister. Herhangi bir anlaşmazlık yaşadığı durumda problemi karşı tarafa atfederek terk eden taraf kendisi olur.

Terk Edilme Korkusuyla Baş Edebilmek:

*Kendinize sık sık değerli olduğunuzu, sevmeye ve sevilmeye layık olduğunuzu hatırlatın.
*Herkesin terk edilme korkusunu belirli düzeyde yaşadığının farkında olun.
*Terk edilmeyle ilgili hislerinizi gözlemleyin. İlişkilerinizde neler ters gitti listesini yapın.
*Duygularınızı ifade etmekten çekinmeyin.
*Korkunuzun üstesinden gelebilmek için neden böyle hissettiğinize odaklanın.
*Romantik ilişkilerinizde bağlanan ve tutarlı bir partner bulduğunuz anda ona güvenmeyi seçin. Size bağlanmayan, tutarsız veya kararsız olan partnerlerden uzak durun.

Özetle, ikili ilişkilerde bir miktar terk edilme korkusu duymak normal ve kabul edilebilir bir duygudur. Fakat yaşanılan terk edilme korkusu çok şiddetli bir hale geldiyse, ilişkiniz olumsuz yönde etkilenmeye devam ediyor ve sağlıklı yeni ilişkiler kurmanızı etkiliyorsa psikolojik destek alın.

Psikolog Funda Buharalı.

Antalya Psikiyatri ve Psikoterapi Merkezi.