Panik Atak Tedavisinde Bilişsel Terapi

Bireysel ve grup terapileri, evlilik terapileri, aile terapileri, panik bozukluk tedavisinde kullanılan psikososyal yaklaşımlardır. Bilişsel-davranışçı terapi, panik bozukluğu tedavisinde etkinliği en iyi araştırılmış yöntem olup, sıklıkla tercih edilir.

Bilişsel kuramda panik bozukluk, stres ile tetiklenen korku sisteminin oluşturduğu bedensel belirti ve duyumlara yönelik, korkudan korkma hali olarak kabul edilir. Yani, panik bozuklukta beden duyumlarının yanlış yorumlanması söz konusudur. Tedavi için de yorum hatalarının düzeltilmesi gerekir. Bu da bilişsel davranışçı terapi ile olur.

Bilişsel-davranışçı terapi (BDT) ile panik bozukluğu tedavisinde psikoeğitim, bilişsel yeniden yapılandırma, bedensel denetim kazanmaya yönelik solunum egzersizleri ve kas gevşeme teknikleri, iç ve dış uyaranlara yönelik alıştırmalar, agorafobi de mevcut ise gerçek yaşamda yüzleşme teknikleri uygulanmaktadır.

Tedavinin ilk seanslarında panik atak ve panik bozuklukla ilgili genel bilgiler, panik belirtilerinin düzenekleri, hastayı destekleme ve cesaretlendirmeyi amaçlayan psikoeğitim verilir. İlerleyen seanslarda solunumu kontrol etmeye yönelik eğitim ve egzersizler ile iç ve dış panik atağı tetikleyicilerine yönelik alıştırmalar yapılacaktır.

Dışsal ya da içsel anksiyete tetikleyicileri ve bedensel belirtilere yönelik alıştırmalar, bilişsel yapılandırma teknikleri kullanılmasa bile felaketleştirici düşünceler ve panikle ilişkili yanlış yorumları düzelterek, korku döngüsünü her hangi bir noktadan kırdığından tedavide yeterli olabilmektedir. Sadece panik atakları olan hastaların, bilişsel tekniklerle 5 yıl içinde yeni atak geçirmeme oranları %80’ leri aşmaktadır. Bu durum panik bozukluğu tedavisinde bilişsel terapinin ilaç tedavisine iyi bir alternatif olduğunu göstermektedir.

Agorafobinin eşlik ettiği panik bozukluğu tedavisinde ise gerçek yaşamda alıştırma yapmak şarttır.

Bilişsel yeniden yapılandırma ve alıştırma tekniklerinin uygulandığı BDT ile haftada bir seanstan ortalama 12 seans ile panik bozukluğu tedavisinde olumlu sonuçlar almak mümkündür. Daha sonra ayda 1-2 kez uygulanacak pekiştirme seansları tedavinin kalıcılığını sağlar.

Grup halinde yapılan bilişsel-davranışçı terapi (BDT) uygulamaları da panik atak ve panik bozukluk tedavisinde bireysel psikoterapi kadar etkindir.

Panik bozukluğa eşlik eden depresyon, ilaç ve madde bağımlılığı, yaygın anksiyete bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu, sosyal fobi gibi durumlar da bilişsel-davranışçı terapiden büyük fayda görürler.

Yapılmış olan pek çok psikiyatrik bilimsel çalışmada BDT, panik bozukluk tedavisinde benzodiazepin ve antidepresan ilaçlarla elde edilen başarıya eşit ya da daha iyi olarak saptanmaktadır. İlaç kullanmak istemeyen ya da ilaçların kontrendike olduğu durumlarda en uygun tedavi şekli bilişsel-davranışçı terapidir.

Panik atak ve panik bozukluğu tedavisinde bir diğer yöntem de psikodinamik psikoterapilerdir. Psikodinamik kurama göre olgun olmayan ego savunmaları kişinin ruhsal işlevselliğini bozarak panik atak belirtileri de dâhil pek çok psikolojik ve psikiyatrik rahatsızlığa yol açar. Burada da erken yaşam deneyimlerinin büyük rolü vardır. Ayrılma anksiyetesi, aleksitimi, savunma stilleri, davranışsal inhibisyon ve bağımlılık-bağımsızlık çatışmaları gibi dinamik etkenler panik atak gelişiminde rol almakta, bundan dolayı da psikodinamik psikoterapiler panik bozukluk tedavisinde etkili olmaktadır.

Haftada 2 seanstan, 15 hafta tavsiye edilen panik odaklı psikodinamik psikoterapilerin etkinliği kesin olarak test edilememiştir. Bundan dolayı standart panik bozukluğu tedavisinde doğrudan önerilmemektedir.

Düzenli yapılan aerobik egzersizler, yoga ve meditasyon, evlilik terapisi, biblioterapi gibi yöntemler de panik atak tedavisinde yararlı olmaktadır.

Bilişsel-davranışçı terapi, ilaç tedavisine göre panik atak tedavisinde nükslerin önlenmesinde daha etkilidir.Psikoterapiye ilaç, ilaca psikoterapi eklenmesinin daha iyi olduğunu savunan psikiyatristler de çoktur.

Sık ve şiddetli panik ataklar nedeniyle davranışçı tedavi yöntemlerine uyum göstermeyen hastalarda düşük dozda benzodiazepin grubu ilaç kullanımı tedavi başarısını arttırır.

Bir çok psikiyatrik araştırma ise tek başlarına kullanımlarına göre antidepresan ilaç ve bilişsel-davranışçı terapi (BDT) kombinasyonun çok daha etkili olduğunu göstermektedir.

Panik atak tedavisinde ortak kanı, akut dönemde ilaç tedavisinin etkisi hızlı ve güçlü iken, uzun vadede kalıcı başarı sağlamak için bilişsel-davranışçı terapinin mutlaka uygulanması gerektiğidir.

Antalya psikiyatri ve psikoterapi merkezimizde bilişsel davranışçı terapi ile panik atak tedavisi olabilir, kısa sürede panik atağı yenerek, panik atakların hayattan bezdirici sıkıntısından kurtulabilirsiniz.

Psikiyatri ve psikoterapi merkezi Antalya, Psikiyatri Uzmanı ve Psikoterapist Emine Filiz Uluhan.