Ergenlik Sorunları

Ergenlik döneminin kendine özgü birçok problemi ve zorlukları vardır. Ebeveyn olarak ergenlik sorunları hakkında bilgi sahibi olursanız bu dönemi çocuğunuzla birlikte daha kolay atlatırsınız.

Değişen vücut imajı:

Çocukluktan yetişkinliğe geçerken yaşanan bedensel değişimler hepimizin malumu olsa da ergenler için oldukça can sıkıcı bir durumdur bu. Vücutta meydana gelen değişimler ergenlerde utanma, sıkılma yaratabilir, sizi yeterli anlayışı göstermediğinizi düşünerek suçlayabilirler.

Aile içi iletişimin güçlü olduğu, birbiriyle barışık ve kaynaşmış aileler çocuklarının vücutlarında oluşan fiziksel değişimleri anlamalarına yardımcı olur, çocuklar merak ettikleri, utandıkları pek çok soruyu dışarıdan öğrenmek yerine anne babayı tercih eder.

Adet görmeye başlamak birçok kız çocuğu için kabus olabilmektedir. Adet başlamadan önceki aylarda kız çocuklarının göğüsleri çıkmaya başlar. Bunu fark ederseniz çocuğu adet dönemine hazırlayabilirsiniz. En uygun sıhhi korunma tarzını aranızda kararlaştırır ve tedbirleri alırsanız, kızınız siz etrafta değilken adet görürse paniklemeyecek, zor durumda kalmayacaktır. Birçok çocuk kan kaybından ölebileceğini bile düşünebilmektedir. Adetin ilk dönemlerinde çocuğunuza kendisini özel hissettirmeyi başarabilirseniz her şey çok daha rahat olacaktır. İlk yıllardaki düzensiz ve ağrılı menstruasyon dönemlerine alışmak, regl için rahatlatıcı tedbirleri almak bilgi ve doğru iletişimle yoluna girecektir.

Vücuttaki kıllanmanın doğası, sütyen kullanımı, erkek çocuklarda gece ihtilamları, cinsellik, ereksiyon, penis boyu, mastürbasyon, doğum gibi konular bu dönemde anlayış ve sevecenlik içinde ele alınarak büyüme yolunda sorunsuz adımlar atılmalıdır.

Ciltte yağlanma, saçta kepek, akne, kıllanma (erkeklerde yeteri kadar olmaması, kızlarda ise yeterinden fazla olması ergen için sorun teşkil edecektir), kilolu olma ya da zayıflık, boy uzunluğu ya da kısalığı ergenliğin bedensel sorunları içinde büyük olasılıkla bir yerde karşınıza çıkacaktır.

Kızlarda ideal vücut ölçülerine sahip olma, erkeklerde manken yakışıklılığı için uğraşım vermeyle karşılaştığınızda nasıl göründüğünün önemli olmadığını söylemenizin pek bir yararı olmayacaktır. Bu tür sorunları aşmanın yegane yolu çocuğunuzun yüksek bir benlik saygısı geliştirmesine yardımcı olmanızdır. (Çocuklarda benlik saygısı nasıl kazanılır hakkındaki www.psikoterapi.pro web sitemizdeki yazıyı okuyabilirsiniz.) Unutmamalı ki herkesin her zaman başarılı olabilecekleri ve kendilerini iyi hissedecekleri şeyler vardır. Önemli olan bu alanlarda çocuğu etkin olmaya yönlendirmek ve desteklemektir.

Anne baba olarak kendi vücudunuz konusunda olumsuz düşüncelere sahipseniz, bunu çocuğunuza yansıtmanız kuvvetle muhtemeldir. Öncelikle her konuda iyi bir örnek olursanız, çocuğunuz da iyiye yönlenecektir.

Ergenlikte ruh hali değişmesi:

Vücuttaki fizyolojik ve hormonal değişimlerin yanı sıra düşünce sisteminde olan değişiklikler ergenlerin ruh halinde değişikliklere ve oynaklıklara sebep olur. Bedensel belirtileriyle mücadele etmekte olan ergen aynı zamanda hayatındaki ürkütücü değişikliklerle de başa çıkmak zorundadır. Bu da ruh halinde değişimlere, ani öfke patlamalarına, neşeli bir ruh halinden birdenbire depresif bir ruh haline bürünmeye, bazı takıntılara sebep olur.

Ruh hali değişiklikleri için size düşen görev, ihtiyacı olduğu an yanında olduğunuzu ve ona ilgi göstermeye hazır olduğunuz mesajını vermenizdir.

Ergen duygularını anlayabilme:

Ergen duygularından utangaçlık ve sıkılganlık önemli bir yer tutar. Kendini çalışmaya vererek odasından çıkmayan, dışarıda yemeğe gelmeyen, saç kesimiyle ilgiyi üzerinden dağıtmak isteyen, arkadaşları arasında bağıra çağıra konuşup, agresif davranan bir çocuğun altında utangaçlık ve yetersizlik duygularıyla baş etmeye çalışma yatabilmektedir.

Utangaçlıkla mücadele ederken çocuğunuza herkesin ona bakmadığını, kimsenin onun ne giydiği ya da ne yaptığıyla ilgilenmediği, insanların sadece kendileriyle haşır neşir olduklarını, herkesin utangaç ve çekingen taraflarının olduğunu işlemeli, spor, gezi gibi farklı aktivitelere birlikte katılmalı, yaşamın her alanında yanında olduğunuzu hissettirmelisiniz.

Arkadaşları, öğretmenleri ya da yaşamındaki diğer kişiler tarafından korkutulma ergen travmaları arasında olabilmektedir. Çocuğunuzdaki davranış değişiklikleri bu konuda size uyarıcı olmalıdır. Çocuğunuzun güven oluşturmasına yardımcı olmak anne baba olarak asli görevlerinizdendir.

Çocuğunuz bazen korkutan rolünde de olabilir. Bu durum aslında benlik imgesinin düşük olması ya da korkuya geliştirilen gizli bir tepkiden kaynaklanır. Profesyonel psikolojik destek çoğu kez gerekir.

Cinsel yeterlilikle, beğenilmeme ile, hastalık ile ilgili korkular da ergenlerde sıktır.

Kontrolden çıkma ihtimali yüksek ve oldukça güçlü bir duygu olan öfke ergenlik döneminde başlı başına bir sorundur. Bir enerji açığa çıkması olarak görebileceğimiz öfkenin altında yatan kırgınlık duygusu onarılmazsa daha büyük patlamalar kaçınılmazdır.

Öfke bazen hayal kırıklığına tepki olarak da ortaya çıkar. Çocuğu sorunlarla başa çıkmak için daha verimli yollar aramaya yönlendirmek sorunu çözmeye yardımcı olacaktır.

Kıskançlık, özellikle kardeş kıskançlığı ergenlik döneminde dahi sürebilen doğal bir durumdur. Çocuk olgunlaşıp, kendi kişiliğini kazandıkça kardeşleriyle rekabet etmek yerine iş birliğine gidecektir. Anne baba olarak çocuklarınıza adil davranmanız temel prensiptir.

Kıskançlığın bir üzeri ise haset duygusu olup, patolojiye kayabilir. Başkalarının sahip olduğu ama bizim olmadığımız mal veya özelliklere özlem duyma olarak tarif edebileceğimiz haset, bizi bu hedeflere ulaşmak için çalışmaya sevk ederse normaldir, ancak hedefe ulaşılamadığında acı, kırgınlık ve yetersizlik duyuyorsak patolojiktir.

Çocuğunuz başkalarının sahip olduklarıyla aşırı uğraşıyorsa, bunun ne olduğunu belirlemesine yardımcı olmalısınız. Olgun bir haset kariyer, maddi ve manevi değerler, iyi ve ahlak sahibi bir birey olmak gibi tüm iyi hasletleri içermelidir. Çocuğunuz sadece maddiyata dayalı haset duyuyorsa bunun altında malın kendisinin mi, temsil ettiği sistemin mi, sosyal statü ya da bağımsızlık arayışının mı olduğunu belirlemesine yardımcı olmalısınız. Asıl önemli olan bunları elde ettiğinde mutlu olup olmayacağını saptamaktır.

Çocuklarda çok kolay depresif ruh haline girebilir, stres yaşayabilirler. Ergenin sınav kaygısı, üniversiteyi bitirince iş kaygısı, kardeş sorumluluğu ve toplumsal kaygılar gibi farklı endişeler yaşaması mümkündür. Çocuklar hayatın kusursuz olmasını isterler. Gerçeklerle karşılaşınca da depresyona girmeleri kolaylaşır. Çocuğun sorunlarına yapıcı çözümler getirmesine yardımcı olmak anne babaların asli görevlerindendir.

Ergen depresyonlarında bir sebep de benlik imgesinin zayıf olmasıdır. Ergenler başkalarının yargılarına büyük önem verirler ve kendilerini çoğunlukla başkalarının gözüyle değerlendirirler. Ciddiye alınmamak, çocuk gibi muamele görmek, erkek veya kız arkadaşlar tarafından reddedilmek benlik imgelerinde ciddi hasara yol açacaktır.

Ergenlik sorunları ile ilgili özel makalelerimiz ergenle iletişim, ergenin duygusal gelişimi yazılarımıza www.antalyapsikiyatri.com ve ergenlik psikolojisi, ergenlerde özerklik, ergenlerde depresyon konulu yazılarımıza www.antalyapsikiyatrist.com web sitelerimizden ulaşabilirsiniz.

Psikiyatri Uzmanı ve Psikoterapist Dr. Emine Filiz Uluhan, Antalya psikiyatri ve psikoterapi merkezi.