Acil Servislerin Ziyaretçisi Panik Atak
Büyük bir taklitçi olan anksiyetenin, acil servisten acil servise gezdiren doruk noktasıdır panik atak.
Haksız da sayılmazsınız. Panik atak belirtileri rahatlıkla bir kalp krizini, astım atağını, akciğer damarlarının pıhtı ile tıkanmasını (pulmoner emboli), felç öncesini, çıldırma halini anımsatabilir.
Soluk boğazınızda tıkanmış kalmış, nefes alamıyor, kalbiniz sanki göğüs kafesinin dışında atıyor, şiddetli göğüs ağrısı duyuyor, gözleriniz kararmış, bayılma durumuna gelmişsiniz, tüm vücudunuz uyuşup karıncalaşıyor, felç olacak gibisiniz ve doğal olarak ölüm korkusu tüm benliğinizi sarmış.
Bu belirtiler aniden başladı ve birkaç dakika içinde doruğa ulaştı. 15-20 dakikada acil servise ulaştınız, kapıdan girmeden bir anda rahatladınız. Bir dahaki sefere bu defa şanlısınız. Şikayetleriniz halen devam ediyor ve acil servis doktoru sizi o halde görüyor. Fizik muayeneniz yapıldı, kalp grafiniz, akciğer filminiz çekildi ve bazı kan testlerinizin sonuçları alındı.
Psikolojik kökenli bir durum olduğu söylenerek evinize yolladınız. Hiçbir şeyiniz yokmuş. Evet, şu an çok iyisiniz ama sizi ölüm noktasına getiren bu durum bir daha tekrarlarsa? O an yanınızda kimse olmaz da hastaneye yetişemezseniz? Bu endişe içinizi kemirip duruyor. Bir zaman sonra da hiç ummadığınız bir anda her şey tekrarlıyor ve acil servise apar topar götürülüyorsunuz. Bu kez kalp krizi geçirdiğinizden eminsiniz. Muayene, röntgen, EKG, kan testi. Sonuç, durumunuz psikolojik. Panik atak geçirdiğiniz söylendi ve psikiyatriye yönlendirildiniz.
Nedir panik atak ve panik bozukluk? Panik atak belirtileri nelerdir? Panik atak öldürür mü? Panik atak sebepleri nelerdir? Bunları size açıklayacak, panik atak tedavinizi yapacağız. Ancak panik atak ve panik bozukluğu demeden önce şu olasılıkları araştırmalı ve ekarte etmeliyiz.
1)Fiziksel hastalıklar: Stresli yaşam olayları panik atağı başlatabilir. Bazen de fiziksel hastalıklar bir anksiyete bozukluğuna neden olabilir, ya da fiziksel bir hastalık ile panik bozukluğu aynı anda bulunabilir. Bu nedenle;
- Anemi, angina pektoris, miyokard infarktüsü, konjestif kalp yetmezliği, aritmiler, kapak hastalıkları, hipertansiyon gibi kardiyovasküler ve hematolojik hastalıklar.
- KOAH, pnömoni, pnömotoraks gibi respiratuar hastalıklar.
- Epilepsi, ensefalit, geçici iskemik atak, kafa içi kitle, migren, vertigo, Menier hastalığı gibi nörolojik hastalıklar.
- Addison hastalığı, Cushing sendromu, hipertiroidi, hipoparatiroidi, hipoglisemi, diabet, feokromositoma, karsinoid sendrom gibi endokrin hastalıklar.
- Anaflaksi, B12 vitamin eksikliği, elektrolit bozuklukları, ağır metal zehirlenmesi, SLE, temporal arterit, üremi gibi çeşitli hastalıklar panik atak tanısı koymadan önce mutlaka araştırılmalıdır.
2)İlaç ve madde yan etkileri: Kalp glikozidleri, bazı astım ilaçları, sempatomimetik ilaçlar, bazı antidepresanlar ve sigara, çay, kahve, kola gibi içeceklerin fazla miktarda kullanımının panik atak belirtilerine yol açabildiği unutulmamalıdır.
3)İlaç ve madde entoksikasyonu: Amfetamin, kokain, antikolinerjik ilaçlar, halüsinojenler ve kannabis panik atak tablosu yaratabilir.
4)İlaç ve madde yoksunluğu: Alkol, sedatif hipnotikler, opioidler ve bazı antihipertansif ilaçların aniden kesilmesi panik benzeri belirtiler oluşturabilir.
5)Birincil psikiyatrik hastalıklar: Birçok psikiyatrik hastalığın seyrinde panik atak ve panik bozukluk gelişebilmektedir.
- OKB, sosyal fobi, özgül fobiler, travma sonrası stres bozukluğu, yaygın anksiyete bozukluğu gibi diğer anksiyete bozuklukları
- Somatoform bozukluk
- Hipokondriyazis
- Duygudurum bozuklukları
- Psikotik bozukluklar (şizofreni, sanrısal bozukluk) panik bozukluğundan ayrımı gerektiren başlıca psikiyatrik hastalıklardır.
Acile başvuran bir panik atak hastasında ayrıntılı bir öykü ve fizik muayene ile nörolojik muayeneyi takiben hemogram, biyokimya, idrar tetkiki, Akciğer grafisi, EKG gibi asgari tetkikler yapılır. İç hastalıkları, kardiyoloji, göğüs hastalıkları, nöroloji, endokrinoloji, KBB gibi uzmanlık dallarından gerekli konsültasyonlar istenir, organik patoloji saptanmadığı taktirde psikolojik tedavi için psikiyatriye yönlendirilir. Psikiyatrist primer panik atak veya birincil psikiyatrik hastalığa sekonder gelişmiş panik atak ya da panik bozukluk ile birlikte görülebilen depresyon, kişilik bozukluğu, alkol kullanım bozukluğu, diğer anksiyete bozuklukları gibi durumları saptayarak özgül panik atak tedavinizi planlayacaktır.
Psikiyatri kılavuzlarında panik atak şu semptomlar ile tanımlanır.
- Çarpıntı, kalp hızında artma, kalp atımlarının belirgin biçimde duyulur hale gelmesi
- Terleme
- Titreme ya da sarsılma
- Nefes darlığı ya da boğuluyor gibi olma hissi
- Soluğun kesilmesi
- Göğüs ağrısı, göğüste sıkıntı hissi
- Bulantı ya da karın ağrısı
- Baş dönmesi, sersemlik hissi, düşecek ya da bayılacak gibi olma
- Derealizasyon ya da depersonalizasyon
- Denetimini kaybedeceği ya da çıldıracağı korkusu
- Ölüm korkusu
- Uyuşma, karıncalaşma duyumları
- Üşüme, ürperme ya da ateş basması
Hasta acil servise ulaştığında çoğu kez asıl panik atak tablosu kaybolmuş, panik sonrası anksiyete belirtileri kalmıştır. Hastayı durumunun hayati bir tehlike içermediğine ikna etmek acil servis şartlarında zor olsa da plasebo dahil acil girişimlerin bir çoğu olumlu etki gösterir. Etkisi hızlı başlayan benzodiazepin grubu bir ilaç ve hiperventilasyonu durdurmaya yönelik kese kağıdına solutma işlemi ilk tercih olarak etkili yöntemlerdendir.
Panik bozukluğun uzun dönem tedavisinde temel olan bilişsel davranışçı terapiler daha sonra psikiyatrist-psikoterapistiniz tarafından başlanacaktır. Acil serviste gevşeme egzersizleri ve nefes denetimi testleri de rahatlıkla uygulanabilir.
Panik bozukluk epidemiyolojisi:
Panik bozukluk yineleyici panik atakları ile karakterize psikiyatrik bir hastalıktır. 15-25 ve 45-54 yaşları arasında iki pik yapar ve kadınlarda daha sık görülür. Yaşam boyunca %2 görülme olasılığı vardır.
Panik bozukluğun majör kriteri olan panik atak sosyal fobi, özgül fobi, travma sonrası stres bozukluğu, duygudurum bozuklukları ve bazı organik hastalıklarda da görülebilmekte, bundan dolayı da tanı koymada güçlük yaşanabilmektedir.
Panik bozukluğu tanısı koymak için en az 2 beklenmedik panik atağı yaşanması gerekir. Spontan panik atağı tanı için olmazsa olmaz ön koşuldur. Atak ani korku nöbeti şeklinde ve bedensel belirtilerle karakterizedir. Agorafobi ve beklenti anksiyetesi diğer klinik özelliklerindendir.
Panik bozukluk intihar açısından risk yaratan bir psikiyatrik hastalıktır. %20 vakada intihar girişimi görülmektedir.
Panik bozukluğu bulunan hastalar psikiyatride en çok tedavi arayışı içinde olan ve minör trankilizan, uyku hapı, antidepresan ilaçları en sık kullanan gruptur.
Panik bozukluk puberte öncesi oldukça nadir görülmekle birlikte yetişkin hastaların %15-20’ sinde ilk atağın 10 yaş öncesi görüldüğü saptanmıştır. Çocuklarda panik atak sıklıkla atlanmakta, yanlış tanılar alabilmektedir.
Sonuç olarak panik bozukluğun anksiyete bozuklukları içinde en sık görülen grup olduğunu, ülkemizde ve diğer ülkelerde psikiyatri polikliniklerinde önemli bir sorun olarak karşılaşıldığını bilmeliyiz.
Panik bozukluk ister agorafobili isterse agorafobisiz olsun, ya da panik bozukluk bulunmadan agorafobi bulunsun veya genel tıbbi duruma bağlı panik bozukluk görülsün, tüm panik bozukluk alt gruplarında kadınlarda görülme oranı her zaman daha fazladır.
Panik atak ve panik bozukluğu hakkında bilgi sahibi olup, panik atağın öldürmeyeceğini bilir, atak sırasında en yakın acil servise koşarak panik atağı beslemekten vazgeçebilirseniz panik atak tedaviniz çok daha hızlı ve kolay olacaktır.
Panik atak tedavisinde Antalya psikiyatri ve psikoterapi merkezi olarak farmakoterapi ve psikoterapi ile çözüm yollarını sunuyoruz. Hipnoz ve EMDR terapisi de panik atak tedavisinde çok iyi neticeler vermektedir.
Paniksiz, huzurlu günler, mutlu bir yaşam dileriz.
Antalya Panik Atak Tedavisi, Panik Atak Merkezi.
Antalya Psikiyatri ve Psikoterapi Merkezi, Lara/Muratpaşa/Antalya.
