Erken Boşalmaya Eşlik Eden Ruhsal Sorunlar
Bazı ruhsal sorunlar erken boşalma sebebi olabilmekte ya da sıklıkla iki sorun birlikte bulunabilmektedir. Cinsel işlev bozukluğuna yol açan ya da eşlik eden psikolojik sorun tedavi edildiğinde erken boşalma gibi pek çok cinsel sorunun tedavisinde büyük bir adım atılmış olacaktır.
1) Anksiyete:
Erken boşalma ile anksiyete çoğu kez yan yana gider. Anksiyete birey tarafından deneyimlenen kaygı, gerilim, korku ve sıkıntı hali olarak tanımlanabilir. Dış ortama uygun çabasında koruyucu bir tepki olan anksiyete denetim dışına çıktığında farklı rahatsızlıklara sebep olur. Erken boşalma da bunlardan biridir.
Anksiyetede başına kötü bir şey geleceğinden, rezil olmaktan komik duruma düşmekten korkma gibi somut bilişsel düşünceler söz konusu olabildiği gibi çoğu kez nedeni belirsiz, tanımlanamayan bir gerginlik durumu vardır. Tüm canlılar anksiyete kaynağından kaçma eğilimi gösterir. Erken boşalma durumunda da erkek zamanla cinsellikten soğuyacak, ilişkiden kaçınacak, partnerinden uzaklaşacak ya da sorunu yadsıma - inkar yolunu seçecek, partnerini suçlama yoluna gidecektir. Partner bir çeşit dolaylı anksiyete kaynağıdır.
Erken boşalma tedavisinde anksiyete - korku sarmalından çıkılmalıdır. Erken boşalan erkek çoğu kez ‘’yine boşalacağım ve rezil olacağım’’ düşüncesiyle korku duyacak, bu korku sürekli bilinç dışında yer ederek anksiyeteye sebep olacak, anksiyete - korku - erken boşalma döngüsü klinik durumu ağırlaştıracaktır.
Freud, anksiyeteyi baskılanmış dürtülerin bilince çıkma isteğine bağlar. Bilinç dışında bilince doğru basınç arttıkça anksiyetenin kritik eşiği aşılarak panik atağa kadar giden ruhsal sorunlar ortaya çıkabilir. Histeri, fobi, obsesif kompulsif nevroz durumları bu tabloya eşlik edebilir.
Özetle, erken boşalma sorununda direkt erken boşalmanın getirdiği anksiyete, sorunu ağırlaştırabildiği gibi performans anksiyetesi, başaramama korkusu, kendine güven eksikliği obsesif kompulsif bozukluk, iş stresi, rol çatışmaları, kariyer stresi, akademik stres, uyku bozuklukları, aile içi sorunlar, evlilik sorunları, ebeveyn kaybı gibi yandaş stres kaynakları mutlaka dikkate alınmalı, bunlar tedavi edilmeden erken boşalma sorunu tedavisinin olmayacağı bilinmelidir.
2) Depresyon :
Her tür cinsel işlev bozukluğu ve başta erken boşalma olmak üzere bir kısır döngü sarmalı daha. Evet, depresyon cinsel sorunlara neden olmakta, cinsel sorunlar da depresyon yapabilmektedir.
Mutsuzluk, sinirlilik, umutsuzluk, suçluluk hisleri, eskiden zevk alınan şeylerden artık zevk almama, ilgi kaybı, odaklanma güçlüğü, unutkanlık, kararsızlık gibi depresyon belirtilerine sıklıkla erken boşalma, sertleşme kusuru, cinsellikten uzaklaşma gibi belirtiler de eklenir.
Depresyon tedavisinde kullanılan ilaçlar da cinsel işlevlerde bozulmaya sebep olabilmektedir. Geçici yan etkiler olarak sertleşmede azalma, orgazm bozuklukları yaşanabilmekte, erken boşalma tetiklenebilmektedir. Fakat cinsel işlev bozukluğuna yol açan depresyon tedavi edilmeden de neticeye gitmek mümkün değildir.
Depresyon tedavisinde eşin vereceği destek çok önemlidir. Sabırlı ve anlayışlı bir eş tedavide önemli rol oynar. İlaç ve psikoterapi ile depresyon düzeldikten sonra erken boşalma ve benzeri cinsel sorunlarının devam edip etmediği izlenmeli, gereğinde cinsel danışmanlık hizmeti verilmeli ve cinsel terapi yapılmalıdır. Depresyon düzeldikten sonra cinsel sorunlarda düzelmektedir.
3) Panik bozukluğu :
Göğüste daralma, kalpte çarpıntı, boğulacak gibi olma, öleceğini hissetme, kontrolünü kaybetme korkusu gibi belirtilerle karakterize panik ataklarla seyreden panik bozukluk hastalarında erken boşalma daha sık görülür. Boşanmış ya da hiç evlenmemiş olanlarda panik atak oranı daha yüksektir. Eğitim ve ekonomik düzey yükseldikçe de panik bozukluk görülme sıklığı artmaktadır.
Bir erkekte panik bozukluğu mevcutsa erken boşalma bulunma olasılığı da yükselmektedir. Panik bozukluğu bulunan erkeklerde çoğu kez çekingen ve bağımlı bir kişilik yapısı vardır. Utangaç, eleştiriye hassas, aşırı kırılgan, çabuk yıkılan kişiler olan bu erkekler erken boşalmaya daha yatkındır.
Panik atak geçiren erkeklerin dörtte üçünde erken boşalma bulunduğu görülmektedir. Erken boşalmanın getirdiği korku ve stres panik atakları tetikleyebilmektedir.
Cinsel kimliği tam gelişmemiş, cinsel kimlikleriyle ilgili endişeleri ve eşcinsel olup olmadıkları hakkında korkuları olan erkekler panik atak geçirebilir, erken boşalma sorunu yaşayabilirler.
Panik bozukluğu ve erken boşalmanın birlikte olduğu erkeklerde tedavi uzayabilir. İlaç tedavisi yanında bilişsel davranışçı, psikodinamik ve varoluşsal terapi tekniklerini uygulamak gerekir.
4) Sosyal fobi :
Sosyal kaygı bozukluğu olarak da isimlendirilen sosyal fobide temel psikolojik sorun onaylanmama korkusudur. ''Başkaları ne der?'' sorusu zihnini tırmalayan birey alay edilmekten, rezil olmaktan, reddedilmekten, eleştirilmekten duyduğu korkuyla kalabalık veya yabancı ortamlarda aşırı heyecan duyar.
Sosyal fobi yüz kızarması, ses titremesi, ağız kuruması, çarpıntı, terleme gibi fizyolojik belirtiler yanında yetersizim, herkes bana bakıyor, rezil olabilirim, küçük düşeceğim, kusursuz olmalıyım, asla hata yapmamalıyım gibi inançlarla karakterizedir. Bunlardan dolayı da korkulan ortamı terk etme, göz temasında kaçınma, ilgisiz şeyler düşünerek stresini azaltma, alkol kullanma gibi davranışsal eyleme vurumlar görülür. Cinsellikten uzaklaşma, erken boşalma da bunlar arasındadır.
Sosyal fobi cinsel yaşamı oldukça kötü etkiler. Bunun yanında eğitim ve iş başarısı da sekmeye uğrar.
İlaç tedavileri, bilişsel davranışçı terapi, hipnoterapi, grup terapisi ve gevşeme egzersizleri sosyal fobi tedavisinde sıklıkla kullanılır. Sosyal fobiye eşlik eden erken boşalmada tedavi, sosyal fobi tedavisine paralel gidecektir.
Antalya Cinsel Terapi Merkezi, Psikiyatri ve Psikoterapi Antalya.
Psikiyatri Uzmanı ve Psikoterapist Dr. Emine Filiz Uluhan.